Albert Kahn was a Jewish-French businessman and banker and one of the wealthiest people in Europe. He had a wide scope of interests and one of those interests was also travelling. During his travels he became aware of the diversity and richness of human culture.
His financial power, love for travelling, interest in foreign cultures and, at that time, the new technology of color photography, led him to the creation of one the most ambitious projects in the history of photography – the Archives of the Planet. The project started in 1909 and it lasted for 22 years. A team of photographers documented the everyday life of people in more than 50 countries around the world. The result is a valuable testimony of the world as it was at beginning of the 20th century.
The Balkans is also present in the Archives. The photographs depicting different regions of the Balkans were made between 1912 and 1913. In them we can see different local communities rich in their diversity. The most diverse people, cities and villages, the rich and the poor, different nations and religions, specific traditional costumes and customs are presented in the Archives. It is a unique world, which after more than 100 years, seems unusually alive and mysterious.
At that time Khan was already aware that he lives in the world that is rapidly disappearing under the pressure of mass globalization. Traditional ways of life were condemned to drown and disappear in the uniformity of the new world order. Apart from the impulse to preserve this diverse world Khan also believed that his project would contribute to establishing universal peace. He believed that getting to know different cultures encouraged mutual respect and peaceful relations, which would thus bring a clear understanding of the absurdity of warfare and destruction.
One of his acquaintances wrote that: “His dream was to unite the world of the future…and to eliminate all the racial and religious intolerance.”
The plans for preservation and cooperation, creativity and creation, understanding and brotherhood were once again shattered by the reality of war. Kahn died in 1940 during the Nazi occupation of France. He lost all of his fortune due to the economic crisis during the Great Depression, by which the project was brought to its end. His collection has been preserved and is now located in the Albert Khan museum in Paris.
Was it worth it? What do these photographs mean to us today? To what extent have we changed and to what have we stayed the same? Will we still fight wars? And where are the Alberts Kahn among the today’s elite?
Click the following link for the whole collection:
By Marija Vidović
Translation by Neda Mojsilović
Albert Kan ishte hebreo-francez, njeri i biznesit dhe bankier, një prej njerëzve më të pasur në Evropë. Kishte interesime të gjera, dhe një prej tyre ishin dhe udhëtimet. Gjatë udhëtimeve të tij ai fitoi një nocion të diversitetit dhe pasurisë së kulturës njerëzore.
Fuqia e tij financiare, dashuria për udhëtimet, interesimi për kulturat e huaja dhe, në atë kohë, teknologjia e re e fotografisë me ngjyra, kanë çuar në krijimin e një prej projekteve më ambicioze në historinë e fotografisë – Arkivat e Planetit. Projekti filloi në vitin 1909 dhe zgjati 22 vjet. Një ekip të fotografëve dokumentoi jetën e përditshme të njerëzve në më shumë se 50 shtete të botës. Rezultati është një dëshmi e vlefshme e botës siç ishte në fillim të shekullit të 20-të.
Në Arkivat e Planetit ndodhet edhe Ballkani. Fotografitë nga rajoni Ballkanik janë bërë midis viteve 1912 dhe 1913. Në këto fotografi mund të shohim komunitete të ndryshme lokale, në diversitetin e tyre të pasur. Aty janë përfaqësuar njerëzit më të larmishëm, qytetet dhe fshatrat, të pasurit dhe të varfërit, kombet dhe fetë të ndryshme, kostumet dhe zakonet e veçanta tradicionale. Një botë e cila pas më shumë se 100 vjetësh duket jashtëzakonisht e gjallë dhe enigmatike.
Në atë kohë, Kan ishte i vetëdijshëm që jeton në një botë e cila po zhduket shpejt nën presionin e globalizimit masiv. Mënyrat tradicionale e jetës ishin të detyruar të mbyten dhe të zhduken në globalizimin e rendit të ri botëror. Përveç impulsit që kjo botë të ruhet, madje dhe në fotografi, Kan mendoi që projekti i tij do të kontribuojë paqes universale. Ai konsideroi që njohja e kulturave të tjera inkurajon respektin të ndërsjellë dhe marrdhëniet paqësore, dhe kështu një kuptim të qartë të absurditetit të luftës dhe shkatërrimit.
Një shok i tij ka shkruar: „Ëndrra e tij ishte të bashkojë botën e së ardhmes… dhe çdo jotolerancë racore dhe fetare të jetë e shkatërruar“.
Planet për ruajtjen dhe bashkëpunimin, kreativitetin dhe krijimtarinë, kuptimin dhe vëllezërinë prapë ishin të shtypura nga realiteti i luftës. Kan vdiq në vitin 1940 gjatë pushtimit gjerman të Francës. Pasurinë e tij e humbi për shkak të krizës ekonomike gjatë Depresionit të Madh, me të cilën kishte përfunduar edhe projekti. Koleksioni është ruajtur, dhe sot ndodhet në muzeun Albert Kan në Paris.
A ia vlen? Çfarë kuptim kanë këto fotografi për ne sot? Sa kemi ndryshuar, dhe sa kemi mbetur të njëjtë? A do të luftojmë akoma? Dhe ku janë Albert Kanët në mes të elitës së sotme?
Në këtë link mund të shikoni tërë koleksionin:
Marija Vidović
Translation by Anja Živković
Albert Kan je bio jevrejsko-francuski poslovni čovek i bankar, jedan od najbogatijih ljudi u Evropi. Imao je široka interesovanja, a jedno od njih je bilo i putovanje. Tokom svojih putovanja stekao je pojam o raznovrsnosti i bogatstvu ljudske kulture.
Njegova finansijska moć, ljubav prema putovanjima, interesovanje za strane kulture i u to vreme, nova tehnologija fotografije u boji, doveli su do stvaranja jednog od najambicioznijih projekata u istoriji fotografije – Arhiva Planete. Projekat je započet 1909. i trajao je 22 godine. Tim fotografa dokumentovao je svakodnevni život ljudi u više od 50 država sveta. Rezultat je vredno svedočanstvo sveta onakvog kakav je bio početkom 20. veka.
U Arhivima Planete nalazi se i Balkan. Fotografije iz regije Balkana su napravljene izmedu 1912. i 1913. godine. Na njima možemo videti različite lokalne zajednice, u svojoj bogatoj ranolikosti. Predstavljeni su najrazličitiju ljudi, gradovi i sela, bogati i siromašni, različite nacijie i veroispovesti, specifične tradicionalne nošnje i običaji. Jedan svet, koji posle više od 100 godina, deluje neobično živo i zagonetno.
Kan je, već tad, bio svestan da živi u svetu koji ubrzano nestaje pod pritiskom masovne globalizacije. Tradicionalni načini života bili su osudjeni da se utope i nestanu u jednoobraznosti novog svetskog uredjenja. Pored impulsa da se taj svet očuva, pa makar na fotografijama, Kan je smatrao da će njegov projekat doprineti i univerzalnom miru. Smatrao je da upoznavanje drugih kultura podstiče medjusobno poštovanje i mirne odnose, i samim tim jasnu spoznaju o apsurdnosti ratovanja i uništavanja.
Jedan njegov poznanik je napisao: “Njegov san je bio da ujedini svet buducnosti…I da sva rasna i religijska netolerancija bude uništena”.
Planovi za očuvanje i kooperaciju, kreativnost i stvaralaštvo, razumevanje i bratstvo jos jednom su bili skrajnuti realnošću rata. Kan je umro 1940. tokom nemačke okupacije Francuske. A bogatstvo je izgubio usled ekonomske krize tokom Velike Depresije, čime je bio okončan i projekat. Kolekcija je ostala očuvana, i danas se nalazi u muzeju Albert Kan u Parizu.
Da li je vredelo? Šta nama danas znače ove fotografije? Koliko smo se promenili, a koliko smo ostali isti? Hoćemo li još da ratujemo? I gde su Alberti Kanovi medju današnjom elitom?
Na ovom linku mozete pogledati celu kolekciju:
Autor članka: Marija Vidović